تهران۲۴

کارشناسان عرصه فرهنگ و اجتماع معتقدند که فیلم و سینما، نقش مهمی در شکل‌دهی به فرهنگ افراد جامعه  و نیز کلیت اجتماع دارد و بعبارتی «سینما انسان تربیت می‌کند»

در کشور ما جشنواره فیلم فجر بی‌شک مهم‌ترین رویداد سینمایی کشور و در واقع ویترین سینمای ایران می‌باشد، محملی که از سویی فرصتی است برای  تعامل نظر هنرمندان و نمایش فیلم‌هایی که یک سال آینده سینمای ایران را از نظر اقتصادی، فکری و فرهنگی رقم خواهند زد و از سوی دیگر مجموع فیلم‌های راه یافته به جشنواره برآورد و تحلیل کلی از جریان فیلم‌سازی کشور را در سالی که گذشت ارائه می‌کنند و در یک کلام جشنواره فجر بزنگاه مهمی برای رشد اقتصاد سینما و آسیب شناسی محتوایی آن است از این رو نباید از کنار آن به سادگی گذشت.

این فستیوال بزرگ ملی امسال چهلمین دوره برگزاری خود را پشت سر گذاشت. در چهلمین جشنواره فیلم فجر که دومین سالی است زیر سایه سنگین ویروس منحوس کرونا برگزار می‌شود، ۲۲ فیلم به نمایش در آمدند.

در این مطلب سعی شده فیلم‌های جشنواره امسال به صورت کلی مورد بررسی قرار گیرند تا بفهمیم جشنواره امسال چه از لحاظ محتوایی و چه از لحاظ فنی تا چه حد به مطلوب یک سینمای ایرانی اسلامی نزدیک شده‌است.

*تنوع ژانر در چهلمین جشنواره فیلم فجر

جشنواره چهلم بنابر گفته هیئت انتخاب و مسئولان تنوع ژانر گسترده‌ای داشته است، تا جاییکه گفته شده انتخاب برخی از فیلم‌های ضعیف برای تحقق بخشیدن به همین امر بوده است. در یک نگاه کلی می‌توان ۷ ژانر را در فیلم‌های امسال مشاهده کرد:

۱)دفاع مقدس: موقعیت مهدی، دسته دختران،۲۸۸۸

۲) قهرمان محور: بیرو، هناس

۳) اجتماعی: برف آخر، شهرک، علفزار، ماهان، شادروان، درب، ماهان، نگهبان شب

۴)خانوادگی: بی مادر، شب طلایی، بدون قرار قبلی، نمور

۵)عاشقانه: ملاقات خصوصی

۶)جنایی- معمایی: مرد بازنده، خائن کشی

۷)سیاسی- امنیتی: ضد

۸)روانشناختی: بی‌رویا

۹)اکشن: لایه‌های دروغ

گفتنی است فقدان ژانر کمدی و ژانر کودک و نوجوان در این تقسیم بندی به شدت محسوس است اما پرداختن به ژانر اکشن که نمونه‌های اندکی در سینمای ایران دارد، قابل توجه است.همچنین ژانر دفاع مقدس نمایندگان قوی و استخوان داری در جشنواره امسال داشت.

 *درخشش فیلمسازان جوان

 امسال نیز جوانان در کنار بزرگان این حرفه همانند«مسعود کیمیایی» و «رضامیرکریمی»قدرت نمایی کرده و حتی گاه از آنها پیشی گرفتند؛«یوسف حاتمی کیا»،«آرین وزیر دفتری»،«کاظم دانشی»،«رامین سهراب»،«سید مرتضی فاطمی»،«حسین نمازی»و«امید شمس»از فیلمسازان جوان این دوره از جشنواره بودند و توانستند با ساخت آثار موفق و قابل تأملی چون«علفزار» و «ملاقات خصوصی» رضایت مخاطبان را جلب کرده است.

*موضوعات مختلف دستمایه فیلم‌های چهلمین جشنواره فیلم فجر

از لحاظ محتوایی باید گفت موضوع یک فیلم می تواند خانوادگی، سیاسی، اجتماعی، تاریخی، ملی و… باشد اما مهم این است که این موضوع چقدر توانسته نسبت با جامعه ایرانی،‌ مشخصه‌ها یا مولفه‌های ایرانی را در نسبت با استاندارهای سینما حفظ کند. در جشنواره امسال نیز مانند سالیان گذشته موضوعاتی چون عشق، خانواده، غیرت، خیانت و اعتیاد مورد توجه فیلمسازان بوده‌اند؛ فیلم‌هایی چون« بیرو»،«موقعیت مهدی» و «هناس» با توجه به ضرورت قهرمان پروری در جامعه به سراغ زندگی قهرمانان حقیقی رفتند، فیلمی چون«علفزار»با بیان صریح و بی پرده فسادهای اخلاقی فردی و اجتماعی را به تصویر کشید، مضامین دینی و نقشی که دین و سنت توأمان در شکل گیری هویت دارند دستمایه داستان«بدون قرار قبلی» شد، اختلافات خانوادگی و روابط پرتنش زن و شوهری در فیلم‌های«شب طلایی»، «نمور» و «بی مادر» به نمایش گذاشته شد. «خائن کشی»آمد تا فیلمی تاریخی و جنایی باشد اما آنقدر در جهان شخصی فیلمسازش غرق شد که مخاطب را پس زد. «ملاقات خصوصی»داستان عاشقانه ای را نشان داد که حال مخاطب را خوب کرد.

همچنین با وجود آنکه تنها یک فیلمساز زن در جشنواره امسال حاضر بود،اما در بیشتر فیلم‌ها وجه زنانگی و مادرانگی پررنگ بود؛ فیلم‌هایی چون«دسته دختران»،«هناس»،«شب طلایی»،«علفزار»،«بدون قرار قبلی»و«بی مادر». 

*حواشی مهم جشنواره چهلم

چهلمین جشنواره فیلم فجر علاوه بر حواشی که هر ساله درباره ترکیب هیئت انتخاب،هیئت داوران و نامزدهای سیمرغ وجود دارد،۲ حاشیه مهم داشت: یکی قبل از شروع جشنواره و دیگری در پایان.

اولی حذف فرش قرمز بود که چون برگزار کنندگان فرش قرمز را سرمنشأ حاشیه‌‌ها و الگودهی‌های غلط در جامعه و به نوعی کاریکاتوری تقلیدی از الگوی جشنواره‌های اروپایی می‌دانستند که در طول ادوار گذشته متن جشنواره یعنی نمایش فیلم و نفس برگزاری رویداد را به حاشیه برده و بعضاً، این جشنواره فرهنگی را به اندازه یک فشن‌شو لاکچری پایین می‌آورد،آن را حذف کردند. تصمیمی که هیچ تأثیری روی فشن شوی خلاف عرف و شرع بازیگران بویژه بازیگران زن نداشت، آنها مثل همیشه هرچه خواستند پوشیدند و اینبار به جای فرش قرمز روی فرش آبی ایستادند تا تصاویرشان به عنوان بازیگران سینمای اسلامی ایران با آن ظواهر نامناسب و استفاده از کلاه بجای روسری ثبت شود.

دومین حاشیه حذف سیمرغ بلورین بهترین فیلم از نگاه مردم بدلیل تخلف و عدم شفافیت در چگونگی ثبت آرای مردمی در سامانه جشنواره بود که تأسف عوامل فیلم‌ها و سینمادوستان را برانگیخت که چرا بعد از چهل سال یک سازوکار دقیق و حساب شده‌ای برای ثبت آرای مردمی وجود ندارد!

جمع‌بندی

در پایان باید گفت جشنواره فیلم فجر باید از یک سری استانداردهای سینمایی برخوردار باشد و چرا باید شاهد فیلم‌های ضعیفی چون«درب»،«ماهان»و«نمور»باشیم که از حداقل استانداردها بی بهره اند. چرا هنوز برخی فیلمسازان به خود اجازه می‌دهند برای جذب مخاطب یا به نمایش تصویری وقیح و بی بندو بار از روابط شخصیت‌ها و یا به شوخی‌های سخیف جنسی متوسل شوند؟ چرا هنوز جای یک زن موفق و مدرن و پایبند به شرع و اخلاق که بتوان از آن الگوسازی کرد، در سینمای ایران خالی است؟ چرا فیلم‌های تأثیرگذار دینی کم ساخته می‌شوند؟

این سوالات و صدها سؤال بی پاسخ دیگر شاید به خاطر آن است که جشنواره فیلم فجر به عنوان مهم‌ترین رویداد فرهنگی نظام جمهوری اسلامی ایران همچون سایر بخش‌ها و ارگان‌های این نظام باید دارای یک سری اهداف و چشم اندازهایی باشد که در راستای پیشبرد اهداف نظام، حرکت کند اما چه در جشنواره امسال و چه سال‌های گذشته اینگونه نبوده است. امید آنکه دولت جدید بتواند گامی مؤثر در پیشرفت سینمای کشور و تولید فیلم‌هایی با محتوای دینی و اخلاقی بردارد.

نویسنده: نفیسه ترابنده

انتهای پیام/