به گزارش تهران۲۴، اصلاح ارز ترجیحی بهانه خوبی بود تا ضدانقلاب بخواهد برنامه همیشگی خود را در القای آشوب و جو امنیتی در ایران به مرحله اجرا برساند. 

اخیراً کلیپی تحت عنوان «غارت یک فروشگاه در قزوین» منتشر و ادعا شد که این کلیپ پس از ماجرای اصلاح ارز ۴۲۰۰ بوده است. پلتفرمی که فیلم در آن منتشر شد نیز اینستاگرام (وابسته به فیس‌بوک) است. 

بررسی‌ها نشان داد که تاریخ این کلیپ آبان ۹۸ است نه اردیبهشت ۱۴۰۱. موقعیت جغرافیایی آن نیز کرج است نه قزوین.

از طرفی، با کمی دقت متوجه خواهید شد که افراد حاضر در این فیلم لباس زمستانی پوشیده‌اند.این در حالیست اخیراً قزوینی‌ها به رسم دیرینه خود ۵۰ بدر را برگزار کردند؛ مراسمی که ۵۰ روز بعد از نوروز و با ورود به فصل گرما برگزار می‌شود و گزارش تصویری آن را در اینجا می‌توانید مشاهده کنید.

 شبکه «منوتو» هم پیرو سایر رسانه‌های ضدانقلاب در حال القاء اعتراضات سراسری در ایران است. پیج فضای مجازی این رسانه بین ساعت ۲۲:۳۰ جمعه ۲۳ اردیبهشت تا ساعت ۱۳:۳۰ دقیقه شنبه ۲۴ اردیبهشت، بیش از ۳۰ کلیپ با مضمون اعتراضات سراسری منتشر کرده است. ۱۳ کلیپ مربوط به شهرستان بروجرد، ۴ مورد مربوط به شهرستان دهدشت و ۶ مورد مربوط به شهرستان فارسان است.

کل جمعیت حاضر هم معدود و پراکنده است. ۸ مورد از کلیپ‌ها نیز با عناوینی نظیر «جو امنیتی» منتشر شد که اساساً جریان عادی عبور و مرور را نشان می‌دهد و گوینده کلیپ صرفاً با تکرار واژه «جو امنیتی … » تلاش می‌کند فضای عادی کلیپ را غیر عادی جلوه دهد.

با این اوصاف، این رسانه با پمپاژ کلیپ این ۳ شهرستان از زوایای مختلف درصدد القاء فضای اعتراضات گسترده است. دقت کنید که این رسانه می‌خواهد با نشان دادن کلیپ‌هایی از این ۳ شهرستان ( از میان ۴۶۹ شهرستان کشور) آن هم در حد چند نفر تجمع نتیجه بگیرد کشور در اعتراضات سراسری فرو رفته است.

با چه چیزی مواجهیم؟

در اینجا به وضوح با پدیده «DisInformation» طرف هستیم. این واژه به معنای اطلاعات غلطی است که  تعمداً به منظور ضربه به شخص، گروه، سازمان و یا کشوری خاص است و با هدف مبهم نشان دادن واقعیت منتشر می‌شود.

چند نکته ذیل می‌تواند تا حدودی کاربران را به مرزهای میان دروغ و واقعیت مسلط کند:

۱: در فضای مجازی برای باور کردن عجله نکنید: فرمولی ثابت برای تشخصیص اطلاعات جعلی در میان یک بحران (واقعی یا فکاهی) وجود ندارد. امّا اگر فرد با هرعقیده به دنبال حقیقت باشد، در وهله اول با دیده شک به روایت یا ویدئو درحال پخش می‌نگرد. اجازه ندهید احساسات بر دیدگاه در مورد داستان تأثیر بگذارد. شک، خط اول نیل به حقیقت است. 

۲: اسیر پمپاژ جو رسانه‌ای نشوید: عملکرد منوتو یک نمونه مشخص از این پمپاژ رسانه‌ای است. نباید اسیر این تعدد مطالب بشویم. سعی کنید همیشه در چنین لحظاتی به منتشر کننده این فیلم‌ها فکر کنید. او دقیقا چه چیزی را دنبال می‌کند. فکر کردن به هدف منتشر کننده رسانه‌ای که مدام تلاش دارد فیلم‌های متعددی را در فضای مجازی پخش کند می‌تواند اولین لحظه خروج شما از این جو پمپاژ شده باشد. در این صورت بهتر می‌توانید نسبت به ماجرا تصمیم بگیرید.

۳: صحت‌سنجی روایت (از منظر رنگ، لباس، هوا و جزئیات پیام/ویدئو/صوت): دستکاری در افکار عمومی به یک صنعت تبدیل شده است. نمونه آن را در جنگ اخیر روسیه و اوکراین نیز مشاهده کردیم. تجزیه و تحلیل عناصر روایت خبری می‌تواند مانعی دربرابر جعل حقیقت باشد. مانند ویدئو موسوم به «غارت یک فروشگاه در قزوین» که از روی لباس گرم حاضران، دروغین بودن ادعای ویدئو معلوم شد. 

 ۴: سایر منابع معتبر را بررسی کنید: رسانه‌های خبری معتبر را جستجو کنید تا ببینید آیا در حال گزارش این خبر هستند یا خیر. اغلب سرمنشا اخبار جعلی به یک نقطه می‌رسد. نمونه آن ماجرای شکدم بود. روایت ارتباط با ۱۰۰ مقام نظام از یک اکانت توئیتری جعلی شروع شد و همین، منبع سایر اخبار شد. این درحالیست که شکدم نیز منکر موضوع بود.

ایران تنها کشوری نیست که هدف حمله است

چنین فضاسازی‌هایی صرفا برای ایران نیز اتفاق نمی‌افتد. روز یکشنبه ۲۴ اسفند ۱۳۹۹ ساعت ۵ بعد از ظهر بود. یک حساب کاربری در فیس‌بوک در حال پخش ویدئو زنده‌ای (live) بود که طی آن صدها تن از مردم میانمار در خیابان‌ علیه کودتای ارتش آن کشور دست به تظاهرات زده‌اند. ارتش این کشور با ادعای تقلب در انتخابات توسط حزب وابسته به «آنگ سان سوچی»، کنترل دولت را برعهده گرفت.

بررسی‌های مجله «MIT Technology Review» نشان می‌دهد که این ویدئو در مجموع بیش از ۱.۵ میلیون بازدید را به ثبت رسانده و قریب به ۵۰/۰۰۰ بار به اشتراک گذاشته شد. این آمار در کشور ۵۴ میلیون نفره میانمار قابل توجه است. تا اینجا ظاهراً مشکلی نیست.

ماجرا از اینجا جالب‌تر می‌شود، همین ویدئوی به اصطلاح لایو (live) کمتر از ۵ ساعت بعد مجدداً پخش شد! این اتفاق طی یک روز بعد نیز تکرار شد و هربار ادعا بود که این ویدئو پخش زنده از تظاهرات است!

ویدئویی که پلتفرم «فیس‌بوک» ادعا می‌کرد زنده (live) است! 

امّا این اولین مورد برای این کشور نبود. تابستان ۱۳۹۶ نیز اخبار جعلی در فضای مجازی میانمار بدین مضمون منتشر شد:‌ مسلمانان روهینگیا (یک اقلیت قومی با جمعیت بین ۱/۵ تا ۲ میلیون نفری) در حال مسلح شدن برای حمله و کشتن شما هستند!

همزمان با سرکوب مسلمانان روهینگیا ذیل دولت وابسته به حزب «سوچی»، حجم انبوه اخبار جعلی به مثابه بنزینی بر آتش احساسات قومیتی مردم میانمار بود. تحقیقات سال ۲۰۱۸ سازمان ملل نشان داد که «فیس‌بوک» نقشی تعیین کننده در نسل کشی مسلمانان میانمار ایفا کرد.

 نتیجه حیرت آور بود: مرگ ۱۰/۰۰۰ نفر و آوارگی۷۰۰/۰۰۰ نفر از اهالی روهینگیا طی چند ماه!

آمار بخشی از جمعیت آواره روهینگیا پس از دهه ۷۰ میلادی | طرح گرافیک: الجزیره

این تنها نمونه‌ای از ارائه اطلاعات جعلی (DisInformation) سازمان یافته از سوی یک پلتفرم مطرح جهانی در کشوری بود که فیس‌بوک در آن معادل اینترنت است (کمپانی فیس‌بوک به متا تغییر نام داد) و طبعاً محتواهای سطح پایین بر دیگر منابع اطلاعاتی رسمی غلبه دارد.

در ایران نیز موارد متعددی از سیل اخبار جعلی وجود دارد. آخرین نمونه‌های آن در ماجرای افغانستان در تابستان ۱۴۰۰ (با هدف تحریک شیعیان ایران و عراق برای لشکرکشی علیه طالبان) و اصلاح ارز ترجیحی در بهار ۱۴۰۱ (با هدف آشوب داخلی) شاهد بوده و هستیم.

فضای مجازی نه در دارد و نه دروازه! دوست و دشمن با نیت‌های مختلف در چنین محیطی فعال هستند. باید خودمان را مجهز کنیم ابزارهایی که بتوانیم میان ادعاهای مختلف حرف درست را تشخیص دهیم. یادمان باشد بسیاری از مطالبی که در این فضا منتشر می‌شود به صراحتِ یک دروغ نیست و باید کمی بیشتر از آنچه که لازم است زمان بگذاریم و دقیق شویم تا متوجه زاویه دید غلط محتوا بشویم. این جنس محتوا مخصوصا در ایام خاص که کشور در حال عبور از یک مرحله مهم است بیشتر بروز می‌کند. خوب است در چنین روزهایی منابع معتبر را بیشتر مد نظر قرار دهیم تا محتوایی که منابعشان نا مشخص است.

انتهای پیام/