تهران۲۴ ـ زهره سعیدی: همیشه دغدغه ام این بود که چطور باید مفاهیم ارزشی مثل رعایت حجاب را به بچه ها آموزش داد تا به اصطلاح  امر و نهی نباشد و زدگی برایشان ایجاد نکند و هم قبل از اینکه به سن نوجوانی و بلوغ برسند، مفاهیم ارزشی در وجودشان نهادینه شده باشد. وقتی نماز می‌خوانم، فرزند کوچکم مهر را برمی‌دارد و به پیشانی‌اش می‌چسباند، با من به سجده می رود و حالت های من را تقلید می‌کند، زمانی که جلوی آینه روسری ام را درست می کنم، دخترم هم یک پارچه روی سرش می اندازد و آن را مرتب می‌کند.

آموزش ارزش هایی مثل رعایت حجاب از خود ما باید شروع شود، چرا که بچه ها از والدینشان تأثیر می‌گیرند و الگوبرداری می‌کنند، پس نخستین چیزی که یاد گرفتم این بود که به عنوان والدین اول خودم رعایت کنم و بعد بچه ها خود به خود مسائل دینی در وجودشان نهادینه می شود.

«مریم رحیم زاده»، روان شناس خانواده درباره آموزش حجاب به کودکان و باید و نبایدهای آن مباحثی را مطرح می کند که در ادامه می خوانیم:

*بسترسازی مفهوم حجاب پیش از سن تکلیف بچه ها

نخستین نکته این است که والدین بدانند پیش از سن تکلیف می بایست بسترهای لازم در زمینه مفاهیم دینی ، ارزشی چون حجاب را برای بچه ها فراهم کنند، چرا که پس از آن ممکن است اتفاقاتی رخ دهد که به نتیجه دلخواه نرسیم. مفهوم حجاب می بایست قبل از اینکه رسانه های مغایر با فرهنگ اسلامی بر ذهن بچه ها اثر بگذارند، به صورت تدریجی با عمل کردن خود والدین انجام شود. 

از امام صادق(ع) روایت شده که «بَادِرُوا أَوْلَادَکُمْ  بِالْحَدِیثِ قَبْلَ أَنْ یَسْبِقَکُمْ إِلَیْهِمُ الْمُرْجِئَهُ؛ در یاد دادن حدیث به فرزندان خود شتاب ورزید پیش از آن که مرجئه _از گروه های منحرف اعتقادی_ در تعلیم آنان بر شما سبقت گیرند. امالی شیخ صدوق»

اینکه پدر و مادر خودشان در این زمینه معتقد باشند و درگیر مسائل ضدحجاب نشوند، در نوع صحبت یا پوشش‌شان مراقبت داشته باشند، خود بر نوع پوشش بچه‌ها در آینده اثرگذار خواهد بود. به طور مثال مادر خودش نوع پوشش مناسب برای رفتن به میهمانی، خیابان یا منزل را انتخاب کند، پدر با داشتن فرزند دختر در منزل نوع پوشش مناسبی را اختیار کند، به همین صورت مفهوم حیا را با نوع لباس پوشیدن به دخترانمان یاد دهیم.

گاه دیده می شود که پدر و مادر ، بچه ها را به داشتن حجاب تشویق می کنند، اما خودشان مثلا به یک مراسم خاصی که دعوت می شوند، خیلی چیزها را زیر پا می گذارند و بعد هم اگر بچه ها سوال کنند که چرا پس خودت رعایت نمی کنی، آنها هم کارشان را توجیه می کنند. بهترین حالت این است که ابتدا خود مادر و مادر الگوی عملی برای بچه ها باشند تا فرزندانشان نیز با مشاهده والدین، به سمت و سوی درست هدایت شوند.

*بچه ها را در زمینه نوع پوشش مناسب تشویق کنید

اگر پدر و مادر می بینند که فرزند کوچکشان به حجاب علاقه نشان می دهد، مثلا در سن پنج سالگی دوست دارد چادر داشته باشد یا روسری سر کند و نماز بخواند، می بایست او را تشویق کنند ، برایش جایزه بگیرند یا حتی جوایزی مربوط به امر حجاب برایش تهیه کنند. مثل اینکه اگر فلان کار را انجام دادی، برایت چادر می خرم یا یک سجاده و چادر نماز زیبا برایت تهیه می کنم و بعد هم به قولشان عمل کنند و بچه ها را در خرید آن نیز همراه کنند. این تشویق ها بچه ها را در سنین پایین به مسئله حجاب حساس و درگیر می کند.

*استفاده از کتاب ، شعر و داستان

همیشه تأثیر هنر بر یادگیری زیاد است، والدین هم برای آموزش الگوهای مربوط به حجاب می‌توانند از شعر، داستان، کتاب و قصه ها استفاده کنند مثلا قهرمان های داستان را افرادی با حجاب معرفی کنند، البته نه اینکه حالت اغراق آمیز هم باشد ، در حدی که برای بچه ها قابل فهم شود مثلا اینکه: «دختر کوچک خانواده ای همیشه دم دمای اذان چادرش را سر می کرد و به همراه مادرش به مسجد می رفت».

حضور والدین در مراسم های مذهبی ایام محرم، ماه مبارک رمضان و دیگر زمان ها خیلی بر الگوگیری بچه ها اثرگذار است اینکه در جمعی بچه ها قرار بگیرند که رعایت پوشش مناسب در آن می شود، بر انتخاب نوع پوشش خود بچه ها نیز اثرگذار است تا اینکه بچه ها در جمعی باشند که هیچکس اعتقادی به هیچ نوع حجابی ندارد و مدام همه درباره نوع سبک و سیاق مدهای جدید صحبت می‌کنند!

والدین می بایست دقت کنند که نوع دوست یابی بچه هایشان نیز گزینشی باشد چرا که از یک سنی دیگر بچه ها از همسالان خود الگو می‌گیرند و خیلی مهم است که دوستانشان چه نوع سبک و پوششی دارند یا در محل زندگی شان از چه رسانه ای استفاده می کنند و از چه فرهنگی اثر می پذیرند تمام اینها مباحث ریزی است که والدین می بایست نسبت به آن حساس باشند.

*والدین در پرورش فرزندان همسو باشند

اینکه یکی از والدین به حجاب معتقد باشد و دیگری نظر متفاوتی داشته باشد،‌خود به چالش ها و دوگانگی های بچه ها در آینده دامن می‌زند، بهتر است در این زمینه پدر و مادر با هم در یک راستا حرکت کنند تا فرهنگ سازی صحیح صورت بگیرد.

*آموزش مفهوم حجاب با بازی کردن

شاید خیلی ها تعجب کنند که چطور یک مادر می تواند مفهوم حجاب را با بازی به بچه اش یاد دهد، اما کار دشواری نیست کافی است بازی هایی طراحی کنید که به هدفتان شما را نزدیک می کند مثل اینکه چطور در یک زمان کوتاه روسری مان را با سلیقه سر کنیم، آموزش خاله بازی با سبک و سیاق خاص خودتان، دوخت و دوز لباس برای عروسک ها یا اینکه بازی‌های کامپیوتری را در اختیار فرزندانتان قرار دهید که در زمینه سبک زندگی اسلامی ایرانی همخوان باشد. حتی خرید عروسک ها و اسباب بازی هایی که در این زمینه وجود دارد نیز می تواند موثرباشد.

*پرسش های بچه ها درباره حجاب را چطور پاسخ دهیم

ابتدا مهم این است که به سوال فرزندتان به خوبی گوش دهید و یک جواب از سر بازکنی به او ندهید چرا که برای بچه ها پاسخ پرسش هایشان خیلی مهم است، حتی اگر پاسخ یک سوال را نمی‌دانید، حتما درباره آن از فرد مطلعی بپرسید و بعد جواب قانع کننده و کارشناسی به او بدهید.

اگر دخترتان از شما می پرسد که چرا باید او حجاب داشته باشد اما برادرش نه، می توانید پاسخ دهید: «یک گل زیبا و خوشبو در گلخانه و در محیط مناسب پرورش پیدا می کند، بدون اینکه غریبه و نامحری بخواهد به او نزدیک شود و به او نگاه بد داشته باشد، حجاب داشتن برای یک دختر هم مثل همون گلخونه ای می‌مونه که گل در آن پرورش پیدا میکنه تا بزرگ بشه و رشدکنه». حتما در توضیحاتتان از الگوهای خوب فامیل و دوست و آشنا که محجبه و موفق هستند، نام ببرید و برایش مثال بزنید.

یک روش دیگر برای پاسخ به سوالات مربوط به حجاب بچه ها، استفاده از پرسش های سقراطی است یعنی اینکه یک پرسش او را با پرسش دیگری پاسخ دهید تا به فکر فرو برود و نتیجه دلخواه حاصل شود مثل اینکه اگر دختر شما می‌گوید چرا باید حجاب داشته باشد، شما می توانید بپرسید فرق بین کسی که حجاب دارد و ندارد چیست؟ ، آیا به کسی که حجاب دارد مردم بیشتر نگاه می‌کنند یا کسی که ندارد و سوالاتی از این دست که به ذهنتان می رسد.

برای رفتن به بیرون از منزل لباس هایش را مرتب کنید و حتی اگر پنج ـ شش سال دارد و تمایل به سرکردن چادر دارد، برایش چادر تهیه کنید و همیشه اتو کرده و تمیز به تن کند، با حجاب از او عکس بگیرید و عکسش را در اتاقش نصب کنید.

*نبایدهای تربیتی درباره حجاب

هیچگاه با زور و اجبار سعی نکنید بچه ها را به سمت حجاب بکشانید، مثل اینکه به زور چادر سر دخترتان کنید تا قبل از سن تکلیف حجاب کامل اجباری ندارد تا آن زمان هم با روش های گفته شده بچه ها را به سمت حجاب سوق دهید تا خودشان علاقه به آن نشان دهند. سعی کنید لباس های تیره تن بچه ها نکنید، حتی برای خرید مقنعه در سنین پایین یا لباس رنگ های شاد برایشان تهیه کنید تا خوششان بیاید.

و در نهایت اینکه درباره احساس فرزندتان درباره حجاب از او هر چند وقت یکبار سوال کنید تا درباره اش صحبت کند و اگر چیزی ذهنش را درگیر کرده، برایش روشن کنید مثل اینکه چه حسی داری الان که چادر یا روسری سر می کنی؟ شما چقدر در این زمینه با فرزندانتان صحبت می کنید و درباره احساساتشان پرسش می کنید؟از سنین چهار تا پنج سالگی دیگر لباس تنگ و کوتاه یا بدون آستین برای دخترتان تهیه نکنید و اگر هم علاقه نشان داد به او بگویید که فقط در محیط منزل می تواند این دست لباس ها را بپوشد نه در میهمانی و جمع، تا حیا در او نهادینه شود و پیش از هفت سالگی هم موهایش را با کلاه یا روسری های کوتاه بپوشانید و بعد هم نوع حجابش را مورد تشویق قرار دهید.

انتهای پیام/